Politiek, dat wil zeggen: het besturen van een land, is nooit neutraal. Het systeem waar binnen men politiek bedrijft; het type samenleving¹ , de dominante levensbeschouwing(en), de (multi-)cultuur, de bestuursorganen, de staatsinrichting², allen geven een bepaalde kleur af aan het geheel.
Elk politiek systeem en elke rechtsvorm kent zijn eigen recht en onrecht. Ik meen dat het Churchill was die eens zei ‘democratie is een waardeloos systeem, maar het is het beste dat ik ken’. en Maarten Luther King: ‘Het socialisme vergeet de individuele behoefte, het kapitalisme dat het niet alleen gaat om individuen’.
Het socialisme vergeet de individuele behoefte, het kapitalisme dat het niet alleen gaat om individuen. – Maarten Luther King
Ook hangen politiek en economie nauw met elkaar samen, tegelijk met ethische en sociale vraagstukken. Politiek moet vervolgens macht kennen om invloed te kunnen uitoefenen (of afdwingen). De politicus handelt dan ook niet alleen vanuit eigen referentie kader of levensbeschouwelijke overtuigingen, maar vanuit een complexe en meervoudige realiteit. Het is een afweging van belangen: eigenbelang, partijbelang, lands-, Europees- en wereldbelang, economisch belang, sociaal belang, politiek belang, moreelbelang, religieus belang, sociaal belang. Allen dienen te worden afgewogen.
In het Nederlands poldermodel zal er dan nog wat water bij de wijn gedaan moeten worden om een meerderheid van stemmen te krijgen in de kamer(s) om tot daadwerkelijke consensus en daarmee beleidsmatige slagkracht te komen. Ook dat is een subjectivering van de politieke denk-en daadkracht.
Christelijke politiek
Sommigen menen dat politiek christelijk van aard zou kunnen zijn. Maar net als bij ‘christelijke hulpverlening‘ denk ik niet dat dit bestaat. Dat heeft te maken met mijn definitie van christendom: volgeling(en) van Jezus te zijn. Niet een kerkelijk systeem, dogmatiek of waardensysteem. Ik ben dan ook van mening dat christelijke politiek niet bestaat.
Indien christelijke politiek zou bestaan in een andere zin dan bovenstaande (bijvoorbeeld vanuit het uitdragen van bepaalde ethische leefregels), zou iedereen die zich hierin kan vinden kunnen aansluiten en ‘christelijke politiek’ bedrijven. Dat dit zo is zie je bijvoorbeeld bij het CDA. lees bijvoorbeeld eens de publicatie: Moslims in het CDA. Ik heb daar dan ook geen enkele moeite mee, omdat ik niet denk dat het christelijke politiek is of kan zijn.
Ik geloof zelfs dat politiek helemaal niets met het christendom van doen heeft. Ik weet wel dat de kerk, met de name de RK-kerk, politieke macht meer of minder verweven heeft met het eigen handelen en denken. Maar ik denk dat dit niet zoveel te maken heeft met de boodschap van Jezus. Ik schreef al eens in de blog God: rechter of vader het volgende:
Jezus weg is er een van onderaf en binnenuit. Dat is een hele andere weg dan je zou verwachten van een te komen koning. (…) Jezus is geen politicus. Hij kiest er niet voor om van bovenaf te werken met regelgeving, te vertellen wat moreel juist is en met sancties te dreigen. Hij kiest de weg naar binnen. Bij de enkeling. Hij kiest ervoor om je in het hart te raken en je daardoor intrinsiek en voor altijd te veranderen. En dan, ja dan verandert een buurt, regio zelfs land.
Politiek en christenen
Het is natuurlijk wel zo dat christenen politiek kunnen bedrijven. Vanuit een drive, een passie, een roeping. Levinas zei eens: ‘De inzet voor de zorg voor de ander is geen gevolg van het geloof, maar is het geloof zelf, de inhoud van de relatie tot God’. Met andere woorden: de gelovige zal hier intrinsiek handen en voeten aan willen geven, zal hierdoor aangedreven worden – en zijn geloof vinden in zijn handelen.
‘De inzet voor de zorg voor de ander is geen gevolg van het geloof, maar is het geloof zelf, de inhoud van de relatie tot God’ – Emmanuel Levinas
Christenen die politiek bedrijven zullen bij een partij willen horen met uitgangspunten waar zij bij kunnen aansluiten. Die de thema’s verdedigen en kenbaar maken waar zij zich mee verbonden weten. Dit zouden christelijke partijen kunnen zijn, maar net zo goed ook niet. Net als de gelovige stemmer die belangrijke thema’s op de agenda wil hebben, ongeacht welke partij dit uitvoert. Alle partijen zijn gekleurd, geen enkele objectief. Allen met eigen motieven en (verborgen) agenda’s.
Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat er dan ook niet zozeer op bepaalde partijen gestemd moet worden, wat wel nuttig kan zijn vanuit effectiviteit, maar op personen. Op personen die ergens voor staan, die durven op te staan en daadwerkelijke verandering wensen af te dwingen. Dáár zijn in de geschiedenis óók genoeg voorbeelden van. Zowel binnen als buiten de politieke arena.
Eindnoten
- Denk aan een koninkrijk, republiek of unie.
- Denk aan een democratie, theocratie of dictatuur.