Steun ons | Klik hier
We amuseren ons kapot… van seksualiteit en het verlangen ernaar hebben we iets inhoudsloos gemaakt. Iets wat je kunt gebruiken als het je zo uitkomt, ter ontlading.
Dit is niet iets wat op zichzelf staat. Het is ook een maatschappelijk probleem. We leven in een consumptiemaatschappij. We gebruiken iets en gooien het weg als we het niet meer nodig hebben. We willen wel het genot, maar niet de relatie. Wel seksueel contact, maar geen verbondenheid. Het mechanisme hierachter geldt ook voor het kijken naar porno en zelfbevrediging. Zelfs als je wel een liefdevolle relatie hebt.
-> Vorige delen nog niet gelezen? Lees ze hier
Recht op geluk
Het mechanisme waar ik het hier over heb is de gedachte: ‘Ik heb recht op geluk’. Klinkt dat vreemd? Het is eigenlijk heel logisch. We willen ons graag gelukkig voelen. Als we ons niet gelukkig voelen, gaan we ervoor zorgen dat we dat krijgen wat daarvoor nodig is. Substitutie (vervangende middelen) bijvoorbeeld. En zoals ik in voorgaande delen beschreven heb, zie ik porno en hieruit voortkomende zelfbevrediging ook als ‘genotsmiddel’. Uiteindelijk brengt dit ons wel korte tijd een goed gevoel, maar op langere termijn zeker geen geluk.¹ Wij zijn gemaakt als ‘heel’ mens. Adam’s doel was om voor en met God te leven, voor eeuwig. Onze verlangens zijn, ons hele wezen is, nog steeds op zoek om in die heelheid voor en met God te leven.
Als we zien dat er een verlangen is dat door niets in deze wereld bevredigd kan worden, is de beste uitleg dat we gemaakt zijn voor een andere wereld. – C.S. Lewis
Wat wij hier op aarde zoeken om ons mee te vullen, kan nooit dat brengen waardoor je je heel gaat voelen. Het kan wel leiden tot afgoderij van die dingen die op korte termijn zorgen voor bevrediging. Uiteindelijk zal dit je echter leiden naar deceptie, en je verder van God afbrengen.
.
De invloed van de maatschappij
In onze seculiere maatschappij is alles ingericht op de snelle bevrediging van behoeften. Het eten is fastfood geworden, seks is verkrijgbaar op internet, er is voldoende geld voor een luxe leven met auto’s en vakanties. En zo kan je nog wel even doorgaan. Dit is niet zoals het bedoeld is. Voedsel zou je lichaam moeten opbouwen i.p.v. afbreken, we zouden niet zoveel moeten eten dat er in andere delen van de wereld tekorten zijn, seks zou moeten horen bij een intieme en levenslang durende relatie, in plaats van te investeren in onzelf zouden we moeten omkijken naar de ander, onze gebruiksmiddelen zouden de natuurlijke bronnen niet hoeven uit te putten (zoals bijv. brandstof) en het milieu vervuilen. We zijn in alles overvloedig voorzien. Dat is onze afgod geworden. Het recht om gelukkig te zijn, geeft je het recht om overvloedig (overconsumptie) te mogen leven. Dat is namelijk wat ons gelukkig maakt. Toch?
Om het nog maar eens met de woorden van Lewis te zeggen: ‘All that we call human history – money, poverty, ambition, war, prostitution, classes, empires, slavery – is the long terrible story of man trying to find something other than God which will make him happy.’
Ik denk dat het komt omdat we het zicht op onze bestemming zijn kwijt geraakt. En het zicht op ons doel. We willen wel dat het zogenaamde ‘God-shaped-hole’ gevuld wordt, maar we doen dat door achter behoeften aan te rennen (en dus niet door God gevuld te worden). En de vervulling van behoeften zijn we gaan vereren door ze los te snijden van hun bestemming en doel.² Zo is de vrouw verworden tot een object. Je kunt haar gebruiken om aan je behoeften te voldoen en daarna ‘weg te gooien’. Je hebt haar verder niet meer nodig.
.
We amuseren ons kapot
We amuseren ons kapot, zo noemde Neil Postman in 1985 zijn boek. Hij bediende zich van een metafoor uit een gedicht van S.T. Coleridge, waarin een dorstige schipbreukeling over de oceaan uitkijkt en roept: ‘Water, overal water, maar geen druppel om te drinken’.³ Veel van de prognoses die Postman deed over onze cultuur in relatie tot media zijn uitgekomen. In ‘The disappearance of childhood’ zegt hij dat de televisie de werelden van ouders en kinderen door elkaar haalt. Kinderen worden door de televisie te vroeg geconfronteerd met de verlangens en de conflicten van een volwassen wereld.
Ik denk dat dit een belangrijke factor is in de manier waarop wij, als maatschappij, omgaan met seksualiteit. Kijk eens naar de verhalen en programma’s waarmee we ons geconfronteerd zien. Wat onze kinderen allemaal bekijken; MTV over geld, seks, drugs & rock ’n roll. GTST over scheiding, vreemd gaan, verleiding, leugens. Spuiten en slikken over het experimenteren met seks en drugs, alles is prima zolang je het ‘veilig’ doet.
Dit alles geeft een enorme boost aan het idee dat je ‘recht hebt op geluk’, want anderen hebben dat toch ook?4 Die rapper op TV, dat karakter uit GTST, mensen uit mijn vriendengroep? En er zijn toch heel veel vrouwen die wel ‘gewillig’ zijn? Kijk maar eens op internet! Vanuit de maatschappij lijkt het soms alsof iedereen ‘aan zijn trekken komt’ en gelukkig is. Dit werkt een gevoel van ongenoegen in de hand; seks is een god geworden die in geluksgevoelens kan voorzien. En het is voor iedereen altijd en overal (anoniem!) beschikbaar. Je hebt er gewoon recht op! Niemand hoeft het ook te weten of erachter te komen. Je doet er eigenlijk niemand kwaad mee…?
In de Galatenbrief (4) schrijft Paulus: Toen u God nog niet kende, was u onderworpen aan goden die helemaal geen goden zijn. Hoe is het dan toch mogelijk dat u die God hebt leren kennen, meer nog, door God gekend bent, u opnieuw tot die zwakke, armzalige machten wendt en u daaraan als slaven onderwerpen wilt?
Het is niet zozeer dat deze zaken niet meer aantrekkelijk zijn als je Jezus leert kennen, het is eerder dat Jezus dit alles doet verblinken bij Zijn aanwezigheid. En vanuit die aanwezigheid kunnen we anders naar o.a. seks gaan kijken. Niet als iets waar je recht op hebt, maar als een gift. Een mooi kado wat je kunt krijgen (en dus niet kunt pakken). Het is de vrucht, niet het doel.
Één van de manieren waarop wij betekenis ervaren in een wereld die zonder betekenis is, nu wij menen toevallig te bestaan en niet met enig doel geschapen zijn, is wat Becker (1973) noemt de ‘apocalyptische romantiek’.5
Postman of Becker zijn niet de enige die cultuurkritisch zijn. Een hedendaags voorbeeld is de Belgische psychiater Dirk de Wachter die in een reportage het volgende zegt: Onze samenleving is zo verslaafd aan geluk dat we er massaal ongelukkig van worden. Sterker nog: in ons geluksverlangen zetten we hele volksstammen aan de anti-depressiva, grossieren we in gebroken gezinnen en zijn we slaven geworden van wat we succes noemen. Zijn paasboodschap: Weg met de tirannie van het geluk. We mogen best een beetje ongelukkig zijn.6
Van seks en romantiek verwachten we een bijna religieuze ervaring die zin geeft. Dat wat we vroeger kregen vanuit ons geloof. Eerst was onze liefde gericht op God, nu is onze god ‘de liefde’.
In het volgende deel ga ik in op hoe de ‘verslaving aan porno’ verbonden is met je identiteit en hoe dit effect heeft op je relatie. Heb je nog vragen? Lees dan verder of stuur ons een berichtje.
.
Dit is deel 3 van een 5-delige serie: lees verder
Voetnoten:
1) Het is een belangrijk punt, die (bij dit thema) vooral veel invloed heeft op de relatie, de balans in geven en ontvangen en het ‘destructief recht’. Dit zijn thema’s uit de contextuele benadering (Nagy).
Verder komt het punt ‘recht te hebben op..’ terug bij bijvoorbeeld de volgende uitspraak van Segers (ChristenUnie): ‘Niemand heeft recht op seks’. Zie artikelt op Homeofchange.nl: http://www.homeofchange.nl/nieuws/niemand-heeft-recht-op-seks/. Daarnaast komt uit onderzoek onder soldaten die slachtoffers verkrachten als eerste verklaring ‘lust, door sommigen ook wel noodzaak genoemt’. Zeker als hun echtgenotes ook aan het front waren mar seks weigerden. Dit ondersteund in mijn optiek mijn punt dat deze soldaten denken het ‘recht’ te hebben, zelfs als dat afgedwongen moet worden (Bron: Psychologie Magazine, december 2012, artikel ‘Waarom verkrachten soldaten?’).
2) Dit is één van de schakels in bevrijding. In deel 4 zal ik hier verder op in gaan met betrekking tot ’the eternal purpose’.
3) Een sociologisch fenomeen wat ook wel deprivatie wordt genoemd: Het gaat er niet om hoeveel of weinig je hebt, het gaat erom wat je omgeving heeft. Aan de hand daarvan bepaal je gevoelsmatig of jij ’tekort’ komt.
4) 26-03-2013, De Standaard, http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=DST10102003_052
5) Keller, T., Namaakgoden; De lege beloften van geld, seks en macht en de enige werkelijke hoop, 2010, P.53
6) Reportage uit een uitzending van Brandpunt van 31 maart 2013, Fons de Poel in gesprek met psychiater Dirk de Wachter. Een link naar de reportage: http://brandpunt.kro.nl/seizoenen/2013/afleveringen/31-03-2013/fragmenten/de_geluksverslaving
.
Gerelateerde links:
){kind=link}