Geloof zonder werken is een dood geloof (Jak.2:20-24). Maar… zegt Paulus niet dat verlossing alleen door geloof komt (Rom.3:28)?!
Soms lijkt de Bijbel zichzelf hierin tegen te spreken. Tijdens het geven van trainingen over cognitieve gedragstherapie (RET) ben ik hier meer over gaan nadenken. Er is namelijk een relatie tussen de dingen die je voelt, denkt, zegt en doet. Hoe werkt dat in ons geloof?
Gaat het nu om wat we geloven of om wat we doen..?
.
Vernieuwd denken
Als eerste vraagt God van ons om actief anders te denken. Bijvoorbeeld als je tot geloof komt zegt de Bijbel ons: Word hervormd van denken (Rom.12:2). Hierin zit een actief element. Iets waar je zelf in moet handelen. In Filipenzen 4:8 staat waarin je dan onder andere anders gaat denken: Voorts, broeders, al wat waar, al wat waardig, al wat rechtvaardig is, al wat rein, al wat beminnelijk, al wat welluidend is, al wat deugd heet en lof verdient, bedenkt dat.
Je denken wordt beinvloed door jezelf, door dat wat uit je komt en door dat wat je hebt meegemaakt. Niet iedereen ervaart bijvoorbeeld hezelfde in een bepaalde situatie. Het credo vanuit de RET¹:
Het zijn niet de gebeurtenissen zelf die het ons zo moeilijk maken, maar de manier waarop we naar deze gebeurtenissen kijken.
Stel je voor dat je een presentatie moet geven aan een grote groep mensen op je werk of op school. De een zal dit misschien met een beetje spanning maar plezier doen. Een ander krijgt last van vreselijke zenuwen, gaat stotteren, verliest halverwege de draad en weet niet meer wat hij moet doen. Zoals je ziet is de situatie exact hetzelfde, maar de beleving en hoe we met de situatie omgaan niet.
Hierin zitten drie elementen: De feitelijke situatie, je gedachten/gevoel over de situatie en de historie ervan (of dat wat je al eens eerder hebt meegemaakt in een soortgelijke situatie).
Hoe vraagt God dan van ons om daarmee anders om te gaan, om getransformeerd te worden in ons denken? Ik denk dat Hij allereerst van ons vraagt om anders naar de feiten te kijken. Er is nog een andere realiteit dan dat wat het oog kan zien. Denk aan het verhaal van Elisa die tegen zijn knecht zegt, als ze omringd zijn door vijanden: Wees niet bang want er zijn er meer met ons dan met hen.’ En Elisa bad: ‘HEER, open hem de ogen, zodat hij ziet.’ En de HEER opende hem de ogen en daar zag hij dat over heel de berg rondom Elisa paarden en wagens van vuur stonden opgesteld (2 Koningen 6: 16-17).
Ten tweede vraagt Hij van ons om op een andere manier te gaan denken zoals ik hierboven al beschreven heb (door te bedenken wat goed is, moreel juist, te kijken door de ogen van Jezus, …).
Ten derde vraagt Hij ons om de historie mee te overwegen, te bedenken wat God al voor je gedaan heeft: Al zou u denken: “Die volken zijn veel talrijker dan ik! Hoe zal ik die ooit kunnen verjagen?”, u moet toch niet bang voor hen zijn. Denk aan wat de HEER uw God met de farao en heel Egypte heeft gedaan; aan de geweldige plagen die u met eigen ogen hebt gezien, aan de tekenen en de wonderen, aan de sterke hand en uitgestrekte arm waarmee de HEER uw God u heeft bevrijd. Op dezelfde wijze zal de HEER uw God al die volken behandelen voor wie u zo bang bent (Spreuken 7: 17-19).
.
Dagelijkse problemen
Als we op die nieuwe manier gaan denken en anders tegen onze situatie en God aankijken gaan we ook meer beseffen hoe Jezus wil dat we omgaan met alledaagse problemen en taken. Denk bijvoorbeeld eens aan wat Jezus zegt over bezorgheid in Lukas 12:
22 Hij zei tegen zijn leerlingen: ‘Daarom zeg Ik jullie: maak je niet bezorgd over wat je zult eten om in leven te blijven, of over de kleding voor je lichaam. 23 Want het leven is meer dan het eten, en het lichaam meer dan de kleding. 24 Kijk eens naar de kraaien: ze zaaien niet en ze oogsten niet, ze hebben geen voorraadkamer of schuur; God geeft ze te eten. En hoe groot is niet het verschil tussen jullie en deze vogels! 25 Wie van jullie kan met al zijn zorgen zijn leven ook maar een el verlengen? 26 Als jullie tot zoiets kleins niet in staat zijn, waarom maak je je dan bezorgd over de rest? 27 Kijk eens hoe de bloemen groeien: ze werken niet en spinnen niet; toch, zeg Ik jullie, was zelfs Salomo met al zijn pracht en praal niet zo mooi gekleed als een van deze bloemen. 28 Als God dit veldgewas, dat er vandaag staat en morgen in de oven wordt gegooid, zo kleedt, hoeveel te meer zal Hij dan jullie kleden, jullie met je klein geloof. 29 Houd toch eens op te zoeken naar wat je zult eten en wat je zult drinken. Maak je niet langer ongerust. 30 Want naar zulke dingen zijn alle volken van de wereld op zoek, maar jullie Vader weet dat je dat nodig hebt. 31 Nee, zoek zijn koninkrijk, dan krijg je die dingen erbij.
Om over na te denken: Wat moet je niet doen? Wat moet je wel doen? Wat komt op nummer 1? Wat volgt dan vanzelf? Is dat makkelijk? Hoe ziet dat er voor jou uit? Als je over dit onderwerp nadenkt ga je beseffen hoe belangrijk het is hoe je tegen God aankijkt. Hoe je nadenkt over Zijn almacht, verlossing, de kracht van gebed, enzovoort. Laten we niet stoppen om hier met elkaar onze gedachten over te delen en er woorden aan te geven.
Daarom zeg Ik u: Weest niet bezorgd over uw leven.. 18 Denkt niet aan hetgeen vroeger gebeurde en let niet op wat oudtijds is geschied; 19 zie, Ik maak iets nieuws,…. (Jes.43:18)
[vimeo 36776225 w=640&h=360]
.
Woorden hebben kracht!
Ik vond het altijd wat overdreven en typisch ‘evangelisch’ of ‘charismatisch’ om te zeggen dat woorden kracht hebben. Alsof het iets magisch is, een soort toverspreuk. Maar als je de Bijbel beter bestudeerd kom je erachter dat woorden een heel bijzondere plek hebben. Dat woorden scheppend zijn.. ahum.. ja.. dat woorden kracht hebben!
Alles begint met een woord: In genesis zien we dat God een scheppend woord heeft waaruit bijna alles wat we kennen uit ontstaat!² In Jesaja 55:11 staat over het gesproken woord van God: Zo zal het ook gaan met mijn woord. Het komt voort uit mijn mond; het keert niet vruchteloos naar Mij terug, maar pas wanneer het heeft gedaan wat Mij behaagt, en alles heeft volvoerd, waartoe Ik het heb gezonden.
Welk woord is gezonden? Hoe kan het dat het Woord scheppend is? De Bijbel leert ons dat Jezus het levend geworden woord is waaruit alles is ontstaan: 1 In het begin was het woord, en het woord was bij God, en het woord was God. 2 Het was in het begin bij God. 3 Alles is door Hem ontstaan, en buiten Hem om is er niets ontstaan. Wat ontstaan was, 4 had leven in Hem, en het leven was het licht van de mensen. 5 Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis kon het niet aan (1 Joh.1).
Wat heeft dit alles nu te maken met je ‘denken’? Spreken is de fysieke uiting van je denken. Zoals het (Bijbelse) spreekwoord al zegt: Waar het hart vol van is loopt de mond van over! Als je daar over na gaat denken komt er iets voorbij waar je tegenwoordig niet meer zoveel over hoort: Zegen en vloek. En ook al kennen we het eigenlijk niet meer zo, het bestaat nog wel! Uitspraken over jezelf en anderen haken zich in je vast. Dat wat je denk en uitspreekt heeft niet alleen effect in de zichtbare wereld maar ook in de onzichtbare wereld. Uitspraken over jezelf en anderen kunnen je binden. Het beinvloed je. In zowel positieve als in negatieve zin. Uitspraken die opbouwen, versterken, verbinden, de ander zichtbaar maken, etc. hebben een veel groter effect dan je je kunt voorstellen. Uitspraken die iemand neerhalen, verachten, klein maken, onzichtbaar maken.. hebben ook een groot effect. Jezus spreekt over het zegenen van je vijanden, hen liefhebben. Wat vergaand! En tegelijkertijd hoe volkomen logisch als je nadenkt over hoe de wereld geschapen is, je nadenkt over Gods doel met ons en de wereld. Gods wereld werkt ‘upside down’ vanuit een menselijk perspectief!
- Lees Jacobus 3 eens
.
Niet alleen luisteren maar vooral ook doen
Jacobus zegt: Luister niet alleen naar het woord, maar handel er ook naar; anders bedriegt u uzelf. (Jac.1:22) Jacobus zegt in het daaropvolgende hoofdstuk dat een geloof zonder daden dood is: 14 Broeders en zusters, wat baat het een mens te beweren dat hij geloof heeft, als hij geen daden kan laten zien? Kan zo’n geloof hem soms redden? 15 Stel dat een broeder of zuster geen kleren heeft en niets om te eten, 16 en iemand van u zou hun zeggen: ‘Ga in vrede, houd u warm en eet maar goed’, zonder hun te geven wat ze nodig hebben, wat heeft dat voor zin? 17 Zo is ook het geloof, op zichzelf genomen, als het zich niet uit in daden, dood.
In Mattheus lezen we dat je juist op je woorden wordt geoordeeld (12:36,37) maar ook dat men aan de boom de vruchten herkent! (12:33)
Wat betekent dit nu? Wordt je nu gered op basis van geloof? Van wat je denkt? Van wat je uitspreekt? Of op grond van wat je doet? Volgens mij is dit de sleutel: Geloven = denken EN doen! Geloof betekend vertrouwen hebben. En vertrouwen kun je bedenken en weten, maar moet je vooral doen.
Het is zelfs beter om het verkeerde te bedenken maar uiteindelijk het goede te doen. Huh? Ja, denk maar eens aan de gelijkenis uit Mat:21 over de twee zonen: 28 Maar wat denkt u hiervan? Iemand had twee zonen. En hij ging naar de eerste en zei: “Jongen, ga vandaag in de wijngaard werken.” 29 Hij antwoordde: “Nee, ik wil niet.” Later bedacht hij zich en ging toch. 30 Toen ging hij naar de tweede en zei hetzelfde. Die antwoordde: “Goed, heer.” Maar hij ging niet. 31 Wie van de twee heeft de wil van de vader gedaan?’ Ze zeiden: ‘De eerste.’ Jezus zei hun: ‘Ik verzeker u, tollenaars en hoeren gaan u voor naar het koninkrijk van God. 32 Toen Johannes naar u toe kwam op de weg van de gerechtigheid, hebt u hem geen geloof geschonken. De tollenaars en de hoeren hebben hem wel geloof geschonken. Maar u hebt zich ook later, toen u dat zag, niet bedacht en hem geen geloof geschonken.
Als je verder leest begin je ook de ernst van de zaak in te zien. Jezus zegt daar niet dat we vrucht mogen dragen, maar dat het zelfs verwacht wordt. Er staat in vers 43: Het koninkrijk van God zal u ontnomen worden en gegeven worden aan een volk dat de vruchten van het koninkrijk voortbrengt. Het is misschien ongepast om deze tekst hier aan te halen omdat er meer mee bedoeld wordt dan wat ik er nu uithaal. Daarom daag ik je uit om het gedeelte voor jezelf te lezen en te overdenken.
Maar de Bijbel zegt nog veel meer over de relatie van vruchtdragen en het hebben van geloof. Lees bijvoorbeeld eens Mattheus 7 waarin ook deze tekst staat: 21 Niet ieder die Heer! Heer! tegen Mij zegt, zal het koninkrijk der hemelen binnengaan, maar alleen hij die de wil doet van mijn Vader in de hemel. 22 Velen zullen Mij op die dag zeggen: “Heer! Heer! Hebben we niet in uw naam geprofeteerd, hebben we niet in uw naam demonen uitgedreven, en hebben we niet in uw naam veel machtige daden gedaan?” 23 Maar dan zal Ik hun openlijk zeggen: “Nooit heb Ik u gekend. Verdwijn uit mijn ogen, overtreders van Gods wet!”
Ook andere gelijkenissen spreken voor zich. Ik heb nooit zo beseft tot vrij recent dat de gelijkenis over de zaaier (markus 4:1-10) niet zozeer gaat over niet-gelovigen en gelovigen, maar dat het juist gaat over mensen die het woord van God opnemen. Het zaad is tenslotte het woord van God wat op verschillende manieren wel of niet groeit.
Of denk eens aan de gelijkenis van de 5 dwaze en 5 wijze maagden uit Mattheus 25:1-13. Allen staan zij te wachten op de Bruidegom. Denk er eens over na wat dit nu betekend!
Achtergrond Mattheus 25: Het Koninkrijk der hemelen: het nieuwe Jeruzalem (Op 3:12), De bruidegom: Christus (Ef 5:23-30), De komst in het midden van de nacht: de wederkomst van Christus (1 Tess 5:2), De maagden: christenen (2 Kor 11:2-4), De wijze: zij die zich hadden voorbereid (Fil 2:12), De dwaze: zij die zich niet hadden voorbereid (Matt 7:26; Luk 12:20), De lampen en de olie: datgene dat nodig is om behouden te worden, nl geloof en werken en de Heilige Geest (Jac 2:17; Rom 8:9; Hebr 11:6), Het uitblijven van de bruidegom: het uitblijven van de wederkomst van Christus (vgl 2 Petr 3:9-10, Matt 24:48), Het inslapen van de maagden: het sterven (1 Tess 4:13-15), De roep in het midden van de nacht: de roep tot het laatste oordeel (1 Tess 4:16-17), De weigering om olie te geven: was niet aan hen om olie te geven (Op 3:18; Ezech 18:4; Klaagl 3:25), Het buitensluiten van de dwazen: de afwijzing van hen die zich niet hadden voorbereid (1 Kor 11:27-32), Het sluiten van de deuren: de onmogelijkheid om nog binnen te mogen (Hebr 9:27)
.
Bekering
En is dat nu juist niet waar het over gaat als je tot geloof komt. Dat je je bekeert? Dat je een nieuw pad inslaat? Opnieuw geboren wordt, een nieuw mens bent, veranderd van denken?
Er bestaat een groot gevaar in deze tijd van de ‘goedkope genade’³ d.w.z.: Je bid het zondaarsgebed laat je dopen en gaat vervolgens voortaan naar de kerk. Hopsa, bekeerd. Maar dit is geen Bijbelse bekering. In de Bijbel is geen zondaarsgebed te vinden. God vraagt om echte bekering. Om verandering. En dit is te herkennen aan de vrucht die het met zich meebrengt.
Ik meen dat het N. Gumble was die schreef: ‘Het is mogelijk om een verloste ziel te hebben, maar een verloren leven’. Ik wil dit ernstig betwijfelen. Je kunt niet je eigen behoeften en geneugten blijven volgen en tegelijkertijd de Geest volgen. En als je de Heilige Geest niet volgt.. wie volg je dan wel? Tegelijkertijd zit dit niet in het blijven zondigen, maar in de relatie, Het probleem is namelijk geen moreel, maar een relationeel probleem.
Maar.. als je (nog) geen vruchten ziet in je leven, hoor je dan niet bij Jezus? Ben je net verlost van het juk van de wet (Gal.5) moet je er toch voor werken..? Nee. Dat is niet zo. Je kunt het niet zelf verdienen. Hoeveel je ook wel of niet doet, doet niets af aan de genade. Het punt wat ik graag helder wil maken is de vraag of je wel gelooft. Als je vervuld bent met de Heilige Geest veranderd je leven. Kan het dan niet dat je gered wordt terwijl je ook zondigt? Natuurlijk wel, want we zondigen allemaal. We kunnen het in die zin niet ‘goed’ doen. Het gaat erom dat je je huis bouwt op het juiste fundament.
In Mattheus 6 verteld Jezus hoe we mogen bidden. Het ‘Onze Vader’ is een gebed wat bij veel mensen bekend is en gebeden wordt. Maar kijk nu eens wat er staat in vers 14 en 15: Want als jullie de mensen hun overtredingen vergeven, zal je hemelse Vader ook jullie vergeven. Maar als jullie de mensen niet vergeven, zal je Vader jullie overtredingen ook niet vergeven.
Het ene is met het andere verbonden. Wij horen te doen wat onze Vader ons voordoet (zoals Jezus dat deed).
Als laatste wil ik graag nog iets meegeven wat voor mij belangrijk is in mijn dagelijkse keuzes. Gods Koninkrijk is ook hier op aarde. Dit Koninkrijk is eeuwig. Je hebt wat dat betreft als mens dus bij alles wat je doet en denkt 2 keuzemogelijkheden: Investeren in het Koninkrijk van God of niet. En ook als je daar niet in investeert is dat een keuze die eeuwig is. Voor eeuwig een gemiste kans, als je het positief zou willen zeggen. Ofwel; alles wat je zegt, doet en denkt heeft eeuwigheidswaarde! Dat geeft een enorme lading, maar is tegelijkertijd ongelofelijk VET:
Je kunt hier en nu besluiten om te investeren in het Koninkrijk van God!
.
Voetnoten
1) RET staat voor Rationele Emotieve Therapie of in het bedrijfsleven beter bekend als Rationele EffectiviteitsTraining. Dit is een therapie/training ontwikkeld door Albet Ellis en valt onder de 2e generatie cognitieve gedragstherapie.
2) Behalve hemel, aarde en de mens! (Gen.1:1, Gen.2:7)
3) Goedkope genade: Dat slaat niet op de genade zelf; alsof je iets zou kunnen afdoen van Gods genade. Of alsof je het toch niet goed genoeg gedaan zou hebben. Het gaat eigenlijk over ‘goedkope bekering’. Zeggen dat je veranderd (bent), maar ondertussen niet verbonden zijn met Zijn Geest. Dan zal de vrucht vanuit deze verbondenheid er dus ook niet op volgen.