Terwijl ik dit schrijf realiseer ik me hoeveel verschillende soorten gezinnen er zijn. Allereerst het ‘klassieke’ gezin, met een papa, mama en kind(eren). Maar ook het samengestelde gezin, met wisselende rollen voor partners, ouders en opvoeders. Er zijn eenoudergezinnen, gezinnen met 2 papa’s of mama’s of gezinnen waarin een opa, oma of oom en tante de opvoeders zijn. Er zijn pleeggezinnen, adoptiegezinnen en misschien nog wel allerlei combinaties van (nog niet) genoemde samenstellingen.
In het boek Mama gaat logeren ga ik uit van onze situatie: mama, papa, vier kinderen. Het boek heeft als doel om jullie situatie bespreekbaar te maken. Deze is misschien niet exact hetzelfde, de verschillen kan je opmerken en bespreken met je kinderen. Hoe is het bij ons? Wat hebben wij meegemaakt/maken wij mee? Wat voelen/voelden we daarbij?
Als je kijkt naar jullie gezin, is er dan sprake van één kind, of meerdere? Is het een jongens-, meisjes- of gemengd gezin? Kunnen broertjes/zusjes het met elkaar vinden of zijn ze te verschillend? Zijn er grote leeftijdsverschillen? Zijn de kinderen van één vader/moeder of van verschillende? Waarom is dit van belang? Daar gaat het boek toch helemaal niet over? Klopt, het boek gaat over hoe om te gaan met de moeilijke situatie waarin jullie zitten. Het gaat over aandacht geven en verdelen over je kinderen, over opvoedvragen en het praktisch regelen van de dagelijkse gang van zaken. Het is goed te beseffen dat daarbij de gezinssituatie een grote rol speelt.
Sta je er bijvoorbeeld alleen voor, maar is er een groot netwerk (familie/vrienden) om op terug te vallen? Of ben je wel samen, maar sta je er nu als gezin alleen voor? Zijn er vrienden of familie waarop je had gerekend en die niet beschikbaar blijken? En wellicht juist degene waarop je niet had gerekend staat voor je klaar? Omdat het zo belangrijk is dat je er niet alleen voor staat is dit een apart thema. Mensen om je heen weten niet wat je meemaakt en hoe zwaar het kan zijn. Hierin zal je je kwetsbaar moeten durven opstellen en er openheid over geven. Steun vragen en krijgen is van wezenlijk belang!
Als je kinderen naar de opvang gaan of iets dergelijks is het belangrijk te beseffen dat ze te maken krijgen met verschillende regels en grenzen. Dit kan vragen en opmerkingen met zich meebrengen. Ook komt het voor dat je niet de vader/moeder van het kind bent maar wel de opvoeder of een van de opvoeders. Hoe dit door het kind ervaren wordt is afhankelijk van zijn leeftijd en achtergrond. Bespreek samen, eventueel met betrokken hulpverlening (therapeuten, wijkteam e.d.) hoe hiermee om te gaan.
Alle hierboven genoemde zaken kunnen een rol spelen bij de individuele aandacht die je kinderen nodig hebben en wellicht ook opeisen. Denk aan leeftijd en bijbehorend gedrag, maar ook volgorde van kinderen. Oudste kinderen krijgen bijvoorbeeld al vaak aandacht omdat ze alle ‘primeurtjes hebben’, zoals als eerste het veterstrikdiploma, judowedstrijd, als eerste kunnen fietsen, etc. Maar vaak zijn de oudste kinderen ook de meest verantwoordelijke, omdat ze als eerste alles moeten ondervinden en ouders voorzichtig zijn. En wellicht als voorbeeld zijn voor de opvolgende kinderen.
‘Hmpff’, zei papa, ‘jij bent zeker twee’. Het kleintje zei ‘nee’.
Dit alles bepaald de sfeer in huis met haat, liefde, concurrentie, opoffering, voordringen, en ga zo maar door. Bewust zien wat de behoeften van je kind is geeft je een voorsprong en maakt dat je beter in zijn/haar behoeften kunt voorzien.
Papa is mama niet. Dat schrijf ik ook in het boek, het is zo belangrijk dat te beseffen. Jij kunt als één van de ouders niet in alle behoeften van het kind voorzien. Het kind heeft hechting met, en behoeften, verlangens en voorkeuren die horen bij moeder of vader. Als een van beide wegvalt, dan kan dat als beangstigend worden ervaren. Een kind heeft dan veiligheid nodig, maar ook uitleg over de situatie op zijn/haar niveau. Ook het verdriet en het gemis mag er zijn. Zorg dat je kind zich kan uiten; praat er samen over, teken, knutsel samen. Maak de wensen en verlangens zichtbaar en bespreek samen hoe je daar concreet handen en voeten aan zou kunnen geven.