Steun ons | Klik hier
Lange tijd heb ik het beeld gehad van God als rechter. Namelijk: De mens, door zonden en schuld verworpen, kan niet meer bij God zijn door zijn schuld. Eerst moet de schuld voldaan zijn, dan pas is terugkeer mogelijk. Dit is ook het beeld van God die een straf oplegt; de mens moet deze straf voldoen, maar daarvoor komt Jezus nu in de plaats. De mens is dus niet vrij van oordeel, maar wel vrij van straf..?
Dit is een verkeerd beeld van God of, op z’n minst, onvolledig. Namelijk; Het is wel God die een eindoordeel velt, maar juist de satan die ons aanklaagt! En het is Jezus die voor ons pleit (Rom.8:34). Degene die in Christus zijn, zullen niet meer geoordeeld worden (Joh.5:22, 24 / Joh.12:47).
Ja maar, zul je nu misschien denken, Jezus is toch voor ons gestorven zodat wij bij God kunnen zijn? Als je vrij zou zijn van het oordeel kun je net zo goed blijven zondigen. En dat is ook precies wat de Romeinen aangaven bij Paulus: Zullen wij blijven zondigen zodat de genade toeneemt? (Rom.6:1) Ook zou je kunnen denken; het is toch Jezus die onze zonden gedragen heeft? Voordat deze vragen kunnen worden beantwoordt, wil ik je meenemen naar wat ik meen dat de essentie is.
Eens in de zoveel tijd, het lijkt wel steeds frequenter, komt de grote ‘Beeldenstormer’ zoals Lewis dat beschrijft: “Afbeeldingen van het heilige worden gemakkelijk heilige beelden. Mijn godsidee is geen goddelijk idee. Het moet iedere keer verbrijzeld worden. Dat doet Hijzelf. Hij is de grote beeldenstormer. Zouden we niet kunnen zeggen dat dit verbrijzelen een van de tekenen is van Zijn aanwezigheid?”1
Voor mij is dit de verschuiving van het idee van God als rechter naar God als vader. Dit gaat niet over goed of fout. Dit gaat over een nuanceverschuiving. Het gaat erom wat Zijn intentie is. Wat is Zijn grote doel met ons?
Het grote probleem is niet moreel maar relationeel
De God die de mens maakte en met de mens een relatie aanging is dezelfde gebleven. Het is de mens die veranderd is (na het eten van de verboden vrucht). Dat wil dan ook zeggen dat het grote probleem tussen God en de mens geen moreel probleem is, maar een relationeel probleem. Wat God wil, waar Zijn hart naar uitgaat en wat de grote roep door de hele Bijbel heen is, is zijn wil tot relatieherstel. En daar zet Hij alles op in, tot en met Zijn zoon aan toe.
God de vader
Buber schrijft er over in ‘de weg van de mens’: Een Joodse rabbi zit in hechtenis waarop een gevangenbewaarder hem komt uitdagen. ‘Hoe moet het toch worden opgevat, dat God de Alwetende tot Adam spreekt: “Waar ben je?”‘. In plaats van de Bijbelse tekst te verklaren en de schijnbare tegenstrijdigheid op te heffen (want hoe kan een alwetende God nu niet weten waar Adam is) gaat de rabbi over op de kern; als de Schrift ieder mens in iedere tijd omvat, richt God zich hier ook tot elke mens: “Waar ben je in jouw wereld?”. God zoekt Adam, die zich heeft verscholen. En als God het zo vraagt (want hij weet wel waar Adam is), wil Hij in de mens iets teweegbrengen. Iets wat juist door zo’n vraag tevoorschijn wordt geroepen, als de mens zich door haar in het hart laat raken. Adam verbergt zich om geen rekenschap te moeten afleggen, om de verantwoording voor zijn leven te ontgaan. Zo verschuilt elk mens zich. De mens kan niet voor Gods oog verbergen, maar verbergt zich voor zichzelf. Midden in deze situatie valt Gods vraag. Zij wil de mens wakker schudden, zij wil zijn schuilplaats vernietigen, zij wil hem tonen waar hij terecht is gekomen, zij wil in hem de krachtige wil wekken, een uitweg te vinden.2
Wat zegt Adam als God hem in het paradijs roept? ‘Ik kan niet komen want ik ben naakt’ (Gen.3:10). De schuld van zonde, zoals in het begin van dit artikel beschreven, staat zeker tussen de mens en God in. Maar dit is niet zozeer vanuit een straffende God, maar vanuit de mens en zijn keuze voor het kwade.
Maar denk eens aan het volgende: Jezus is gekomen om de losprijs te betalen voor velen (Mat. 20:28, 1 Tim.2:5,6). En aan wie betaal je een losprijs? Aan degene die je kind gegijzeld heeft; de gijzelnemer. En wie is de gijzelnemer? Dat is degene die de macht over de dood had; satan (Hebr. 2:14).
Dit gaat dus helemaal niet over een boze God die Zijn uitgedeelde straf ingewilligd wil zien. Het is geen schuldaflossing, maar de betaling van de losprijs. Het grote doel van Jezus in Zijn leven was dan ook niet om de schuld weg te nemen, maar om de relatie te herstellen.3 Om samen met de mens te kunnen wandelen, zoals met Adam in het paradijs.
De schuld is betaald, niet aan God maar aan satan. Zodat de relatie herstelt kan worden om mensen te trekken van satan naar God.
Moeten we dus blijven hangen in schuldgevoel ten opzichte van God? Moeten we steeds bedenken hoeveel straf we eigenlijk zouden moeten krijgen maar vanuit genade mislopen? Nee. We mogen bedenken hoe de zonde ons van God weg laat drijven (Jezus geeft zelf tenslotte ook aan dat Hij niet is gekomen om te oordelen). Niet vanuit God, maar vanuit onszelf. We laten ons hier weer mee tot slaaf zijn, terwijl we het zoonschap hebben gekregen (Rom.8:15)! (Ik moet zelfs een beetje denken aan het Stockholmsyndroom 😉
De werkelijke genade is dan ook dat God ons aan ons lot had kunnen overlaten, maar dat hij ons (de wereld) zo lief heeft dat hij ons wilde redden van de dood, het kwaad, onze zonde, en er zelfs Zijn zoon voor gegeven heeft (Joh.3:16).
De wet
Kunnen we dus maar blijven zondigen, om op de vraag van het begin terug te komen? ‘Nee, dat zij verre!’ (zegt Paulus). Hoe zouden wij, die met Jezus door de dood heen zijn opgestaan, toch blijven in de dood (zie ook Rom.8)? Dit zet ook meteen ‘de wet’ in een ander perspectief. De wet is een tijdelijke oppasser geweest totdat Christus kwam en wij door geloof gerechtvaardigd kunnen worden (Gal.3:24). Heb je nog een oppasser nodig als de ouders weer in huis zijn? Dat lijkt me niet. In Jezus zijn we dan ook echt vrij geworden. Vrij van de wet, vrij van de zonde. Hier is natuurlijk nog veel meer over te zeggen, maar dat gaat buiten het thema van dit artikel om. en dat doe ik hier.
Wat mij betreft is de goede boodschap dan dat God een vader wil zijn. Dat God een relatie met je wil, ondanks je zonden. Hij kijkt door je zonden heen omdat Jezus deze teniet heeft gedaan. Niet omdat de straf nu eenmaal betaald moest worden, maar omdat Hij dat wilt. Omdat Zijn diepste wens relatie is, vanaf de schepping af aan. God is niet veranderd, maar de mens.
Jezus’ weg
Jezus weg is er een van onderaf en binnenuit. Dat is een hele andere weg dan je zou verwachten van een te komen koning. Op die manier zat ik laatst na te denken over (christelijke) politiek, er komen raadsverkiezingen aan, en bedacht me dat Jezus geen politicus is. Hij kiest er niet voor om van bovenaf te werken met regelgeving, te vertellen wat moreel juist is en met sancties te dreigen. Hij kiest de weg naar binnen. Bij de enkeling. Hij kiest ervoor om je in het hart te raken en je daardoor intrinsiek en voor altijd te veranderen. En dan, ja dan verandert een buurt, regio zelfs land. Laten we al onze energie aanwenden om de mens met die Jezus te laten ontmoeten. Hoe? Nou ja, als Jezus in jou leeft, en Hij gebruikt jouw ogen, oren, voeten en handen dan kun je de ander door jou heen met Hem laten kennis maken.
Als besluit een passage uit de eerste brief van Johannes (4:17):
Hoe volmaakt onze liefde nu al is, zal blijken uit onze vrijmoedigheid op de dag van het oordeel, omdat wij in deze wereld leven zoals Jezus. Liefde laat geen ruimte voor vrees.
Voetnoten
- Verdriet, dood en geloof, C.S. Lewis
- De weg van de mens, M. Buber
- Om de relatie te herstellen moet de zonde weg. Relatieherstel is het primaire doel.
amen. It’s a kingdom upside down
Mooi artikel Erwin!
Dit verduidelijkt voor mij een hele hoop want ik volgende het niet helemaal waar jullie met de Bèta over hadden.
Dank je Erica, leuk dat je het gelezen hebt en reageert! Spreek je snel weer.
Straf is niet het doel, straf is een middel om tot je doel te komen.
GOD is een goede VADER. Ook als je dat niet wilt of gelooft.
Hoi GiuLiuS, bedankt voor je reactie.
Dat is inderdaad wat veel christenen denken, maar wat ik betwist. Het is niet Gods middel om via straf tot Zijn doel te komen; Hij gebruikt opoffering/inlossing om tot Zijn doel te komen: Herstel van relatie. En die opoffering is niet aan Hemzelf, die betaald Hij aan degene die ons in zijn macht heeft gekregen door onze schuld. Vandaar kun je nu gerechtvaardigd worden op basis van je geloof, zoals Paulus schrijft. Dat is genade; God betaald je schuld terwijl Hij tot niets verplicht is. Het is wat Hij wil!
Met je laatste opmerking ben ik het helemaal eens, dat steeds meer mensen dat mogen ontdekken!
Je website zal ik binnenkort eens bekijken. Godbless, Erwin