Steun ons | Klik hier
Naast het doel van de wet is een ander belangrijk punt om bij stil te staan waarom de wet in de tijd gegeven is. Waarom kwam deze pas na 2000 jaar? Waarom niet meteen aan Adam meegegeven bij de uitgang van het paradijs? Hier moeten we onderscheid maken tussen verschillende soorten wetten. Met name twee: de wet van God (1 Kor.9:21), dat is de morele wet of gedragsregels en de Mozaïsche wetten, dit zijn de ceremoniële wetten.
Leven onder de wet
De wet van Christus of de wet van God gaat over de morele wet, maar Jezus verdiept deze nog eens (in de bergrede). Het gaat daarbij uiteindelijk niet meer over uiterlijke regels, maar over een innerlijke wet (kom ik op terug). De 10 geboden zijn dan wel aan Mozes gegeven na 2000 jaar, maar waren daarvoor al bekend. Misschien omdat Adam zo dicht met God gewandeld heeft, de wereldbevolking nog niet groot was, de overlevering dicht bij het begin van het ontstaan van de mensheid stond, hoe het ook zij, uit verschillende bijbelteksten blijkt dat het bekend was dat bijv. elkaar doden niet goed was en God de mens daar ook verantwoordelijk voor hield (Gen.4:8-11) of het niet mogen vereren van verschillende (af)goden (Gen. 35:2).
Het bevreemd mij niet omdat ik sterk geloof in een universele moraliteit. Dat wil zeggen dat alle mensen kunnen weten wat goed en slecht is op basis van deze moraliteit, los van de culturele, tijdgebonden en gemeenschappelijke moraal. Indien God de schepper is heeft hij dit in de schepping verwerkt en heeft dit te maken met de (vrije) wil van de mens. Hierover later meer, want dit staat niet los van ons denken over de (reden van de) wet. Vervolgens is het niet gek dat deze universele wetten als basis voor het Joodse volk gebruikt zullen worden. Het is als een grondwet.
De weg naar het beloofde land loopt langs de Sinaï. Misschien is het doel van de morele wet dat we eraan ontstijgen, maar niemand kan eraan ontstijgen als hij niet eerst erkent dat hij moet gehoorzamen, dat uit alle macht probeert, en vervolgens eerlijk en ronduit erkent dat het niet lukt. – C.S. Lewis (uit: Het probleem van het lijden)
Jezus geeft in Mat.5 vanaf vers 17 aan dat hij niet is gekomen om de Wet en Profeten af te schaffen maar juist om alles te doen wat er in staat. Dit moest hij doen omdat hij als Jood was geboren en alleen zó zou Hij de mensen die zich ook aan de wet van Mozes moesten houden, kunnen bevrijden. Zo zouden we niet langer slaven zijn. We werden kinderen van God, met de rechten van kinderen (Gal.4:5).
Jezus bevestigt in Mat.5 het eeuwig durend karakter van het hele oude testament (dat is de Wet en Profeten) en dat deze nuttig zijn om te onderwijzen en onderhouden. Ook christenen van nu moeten zich houden aan de wet. Maar niet aan de Mozaïsche wet, Jezus heeft deze tenslotte vervuld (ook daarover later meer), denk bijvoorbeeld aan de offerwetten: Jezus is nu het lam voor ons geslacht. Wij hoeven niet meer te offeren. Maar als dit is vervuld, en we niet meer hoeven te offeren, spreekt Jezus zichzelf hier dan tegen?
We moeten een paar dingen in gedachten houden: Jezus sprak dit uit vóór zijn sterven en opstaan en daarmee voordat het nieuwe verbond is ingegaan. Jezus geeft hiermee aan dat deze wetten wel degelijk van betekenis zijn, en later blijkt dat de betekenis dieper is dan de letterlijke betekenis. Het blijkt een schaduw te zijn van de goede dingen die nog moesten komen (Hebr.10:4-10). Door de offers werden de mensen elk jaar herinnerd aan hun ongehoorzaamheid (net als bij de 10 geboden). Paulus geeft dan vervolgens in vers 8 aan dat het God niet te doen is geweest om de offers, maar het eerste voor het tweede vervangt. En door het offer van het lichaam van Jezus Christus zijn wij voor altijd volmaakt gemaakt (Heb.10:10).
Wat mij betreft blijkt hier dan ook het volgende: óf je moet je volgens Mat.5 aan alle geboden houden die in ‘de Wet en Profeten’ staan (dat is: het oude verbond) óf je valt onder het nieuwe verbond. Er is geen tussenweg. Let op: ik zeg hiermee niet dat deze wetten niet meer gelden. Dat heeft alles te maken met twee andere belangrijke ideeën die ik later uitwerk: de (vrije) wil en ons begrip van vervullen of afschaffen.
De wet van Christus
Ik heb hem al benoemd: de wet van Christus. Dit begrip komt van Paulus die in 1 Kor.9:21 het volgende zegt: Bij de mensen die de wet van Mozes niet kennen, leefde ik zelf ook niet volgens de wet van Mozes. (Maar natuurlijk leef ik voor God niet zonder de wet, want ik houd me aan de wet van Christus.) Zo hoopte ik die mensen voor Christus te winnen.
Klopt de wet van Mozes dan niet met de belofte van God? Juist wel! Want als de wet de mensen had kunnen redden, dan zouden de mensen inderdaad vrij van schuld zijn geweest als ze zich precies aan die wet hielden. Maar dat konden ze niet. Dus door de wet gingen de mensen juist zien hoe slecht ze zijn. Zo zouden ze gaan begrijpen dat ze alleen door geloof in Jezus Christus hun deel van de belofte zouden krijgen en niet door zich aan de wet van Mozes te houden.
Maar voordat dit geloof er kwam, beschermde de wet ons. De wet hield ons op het rechte pad. Pas later zouden we begrijpen dat we geloof nodig hebben. De wet van Mozes was dus bedoeld om ons te leiden en op te voeden totdat Christus zou komen. En door in Christus te gaan geloven, zouden we kunnen worden vrijgesproken van schuld. En nu het geloof is gekomen, hoeven we niet meer door de wet van Mozes geleid en opgevoed te worden (Gal.3:22-25, BasicBijbel).
Het doel van de wet is: Jezus, zo zagen we eerder. Ook wil God zijn wet op ons hart schrijven (Jer.31:33, Hebr. 8 en 10, 2 Kor.3:3), in plaats van buiten af opleggen. Met de uitstorting van de Geest is dat ook gebeurt. De Geest van Jezus is in ons. Heb je nog een oppasser nodig als de ouders weer in huis zijn? Dat lijkt me niet. Is daarmee de oppasser afgeschaft? Nee, haar rol is vervuld (en niet onnodig geweest) en is nu weer overgenomen door de ouders. Dit zal ik later nog wat verder uitwerken.
Een priesterlijk volk
Als ik nadenk over waarom de wet is gegeven, kom ik op nog een ander belangrijk thema. Het gaat God namelijk niet (alleen) om de individuele gelovige, maar om een volk. Waar Hij naar verlangt is de mensheid vrij te zien. Vrij van de slavernij, de zonde, het recht en de aanklacht van Satan. Vrij om bij Hem te komen.
In eerste instantie werden individuele gelovigen apart gezet, zoals Abraham en Noach. Deze gaven een boodschap met hun leven en spreken. Uit deze door Hem gekozen geslachtslijn kiest hij een volk wat Zijn hart voor deze wereld moet laten zien. Het volk Israël begint uiteindelijk bij Jacob (Gen.35) die de naam Israël krijgt. Een volk dat een priesterlijk volk moet zijn. Welke door de wetten moet laten zien wat hun staat van zijn is (zondig) en dat ze het niet op eigen houtje kunnen redden. Ze zijn niet uit zichzelf te rechtvaardigen. En uit dat volk verwekt Hij de Verlosser van de mensheid. Tot zegen van alle naties (Gen.12:2-3, Gal. 3:8). En daarmee vormt Hij uit alle gelovigen een volk waaraan hij laat zien wat Zijn hart is. Een volk geënt op de olijfboom (waarvan de wortel, het ontstaan, God zelf is) waarvan de takken Jood en heiden zijn. Één lichaam waarvan Christus het hoofd is (Kol.1:18; Ef.1:22). Dat wil overigens niet zeggen dat de aardse bestemming van het volk Israël gelijk is aan die van de ‘gelovigen onder de volken’ (maar dat is weer een ander onderwerp).
Mensen werden nooit gered op basis van de wet maar op basis van hun geloof (Hand. 16:30-31, Rom. 10:4). Alle mensen, Joden en heidenen, voor en na Christus, zijn dan ook gered op basis van hun geloof en door het offer van Jezus (ook al was dit na hun tijd op aarde). Een goed artikeltje hierover is van David Servant: Salvation B.C. and A.D.
> Lees hier verder in deze blogserie over de wet
Onderwerpen die aan bod zullen komen zijn o.a.:
de rol van de de (vrije) wil, vrijheid in Christus,
vervullen of afschaffen, wet of leefregel.
Kerel, je blogt over zaken waar je gewoonweg in tekort schiet. De olijfboom God zelf noemen, vervuld verkeerd uitleggen, een scheiding aanbrengen tussen de wet van Christus en de wet van Mozes…
Je blog doet geen recht aan het onderwerp. Slechts enkele verzen worden genoemd en vervolgens jouw visie. Schrijf dan ook gewoon een blog met duidelijk de strekking dat jij er zo naar kijkt. Nu quote je verzen en doet net alsof je ze alleen zo kunt lezen. Ik mis woordstudie, ik mis meerdere vertalingen…
Ik zou een stuk voorzichtiger zijn in wat je nu de wereld in stuurt.
@Wouter: bedankt voor het lezen. Mocht je inhoudelijke kritiek hebben sta ik daar open voor. Alleen roepen dat het niet klopt ‘doet geen recht aan het onderwerp’. Nu hebben we hier al vaker over gesproken en blijken we het oneens te zijn. Dat zou een goed gesprek kunnen opleveren, helaas doet je reactie me eerder denken aan deze grappige (en herkenbare) brief die mij laatst onder ogen kwam van Karl Barth als reactie op kritiek die hij te verduren kreeg van zijn opponenten (Schaeffer en Buswell): Brief van Karl Barth aan Francis Schaeffer
Een paar stukjes eruit:
You are “walking on the solid rock of truth[sic].” We others, poor sinners, are not. I am not. My case has been found out to be hopeless. The jury has spoken, the verdict is proclaimed, the accused has been hanged by the neck till he was dead this very morning.
Well, well! Have it your own way: it is your affair, and in doing, speaking, writing as you do, you may shoulder your own responsibilities. You may call me names (such as: cheat[..], vague, non-historic, not interested in truth [sic] and so on and on!) You may continue to do your “detective” work and decry me as the most dangerous heretic. Why not? Perhaps the Lord has told you to do so.
But why and to what purpose do you wish further conversation? The heretic has been burnt and buried for good. Why on earth will you waste your time (and his time!) with more talk between you and him? Dear sir, you said, that you are feeling yourselves nearer to the “old-modernists” and to the Roman Catholics than to to me and to men like me. Just as you like! But why then not try the effectiveness of your “apologetics” in some exercises with these “old-modernists” or with these Roman Catholics — both of whom you will find quit a great lot here in Switzerland and everywhere? Why bother yourselves anymore about the man in Basle, whom you have finished off so splendidly and so totally?
Rejoice, dear Mr. (and you calling yourselves “fundamentalists” all over the world!) Rejoice and go on to believe in your “logics” and in yourselves as the only true”bible-believing” people! Shout so loudly as you can! But, pray, allow me, to let you alone. “Conversations” are possible between open-minded people […]. Your paper reveals the fact of your decision to close your window shutters. I do not know how to deal with a man who comes to see and to speak to me in the quality of a detective-inspector or with the behaviour of a missionary who goes to convert a heathen. No, thanks!
Ik heb je blog met aandacht gelezen. Mijn complimenten voor de heldere schrijfwijze waarin je probeert je gedachten uiteen te zetten. Jezus staat daarbij centraal, zoals dat hoort, en ik had van jou niets anders verwacht :-).Ik zie uit naar het vervolg.
@Arjan: Leuk te vernemen dat je m’n blogs zo nu en dan leest! Bemoedigend. Hoop te horen of je je kunt vinden in de manier van denken aan het einde van deze serie. Aanvullingen en/of aantekeningen zijn welkom.