Respect man!

GASTBLOG: Henk de Jong

Mannen hebben over het algemeen trots en eergevoel als specifieke eigenschappen. Dit maakt ons uniek. Het is als een stem die ons zegt dat we ons voor moeten doen alsof we geen zwakheid kennen, dat we ons leventje prima onder controle hebben en dat onze houding stoer, cool of onkwetsbaar moet zijn. In andere woorden, het mannelijk ego zegt ons het volgende: onkwetsbaarheid = kracht, en kwetsbaarheid = zwakte.

Dit artikel gaat over trots en nederigheid, met name in relatie tot mannen.

We geven het woord aan Matt Greiner, drummer van de metalcore-band August Burns Red. Hij schrijft ook een groot deel van de songteksten.

Greiner staat bekend als een keiharde werker en één van de beste drummers in het metalcore-genre. Maar ook één van de weinigen in dit muziekgenre die zich transparant en nederig opstelt. Hij heeft een hart voor mensen, en gebruikt zijn talent en mogelijkheden om zijn geloof in Christus te delen.

Het is interessant om er achter te komen hoe hij ‘trots’, ‘eer’ en ‘ego’ een plaats geeft in zijn leven als zowel erkend muzikant en christen, en wat zijn visie is op ego vs. Gods wil.

Trots

Greiner: Als ik naar momenten van trots kijk in mijn eigen leven, dan vinden die een oorsprong in egoïsme. Daarbij zet ik mezelf op de eerste plaats en beschouw ik mezelf beter dan de rest. Ik denk dat mannen over het algemeen voor zichzelf op willen komen en ‘spierballen’ willen laten zien, als beeld naar buiten toe. Mannen hebben de neiging om zichzelf te bewijzen door prestaties en werk.

Als ik bijvoorbeeld mijn drumwerk moet laten bepalen wie ik ben, dan heb ik een topdag als alles goed lukt en ik heerlijk gedrumd heb. Dan voel ik me beter dan iedereen. Maar als ik een slechte dag achter het drumstel heb, dan zou ik me afschuwelijk voelen.

Je ego wordt rechtstreeks beïnvloed door waar je als man je identiteit uit haalt. Als je je identiteit niet uit God haalt, zul je een breekbaar ego hebben. De trots zal overheersen. Maar als je je identiteit uit God haalt, zul je zekerheid vinden en je geborgen voelen. Je hoeft dan niet onzeker te zijn, en hoeft je ook niet op de borst te kloppen om jezelf goed te voelen. Je hoeft je niet verheven te voelen boven andere mensen. In andere woorden: als je identiteit in Christus is, is nederigheid het resultaat.

Als er een man in je nabije omgeving is die door een moeilijke periode heengaat of het niet meer ziet zitten, zijn we snel geneigd te denken dat het een zwakke kerel is. Er is ons foutief ingeprent dat een echte man zichzelf op de borst klopt, elke vorm van zwakheid blokkeert en zwakheden van anderen belachelijk maakt. Over het algemeen wordt het niet positief opgevat als je jezelf kwetsbaar opstelt. Maar ik denk dat borstklopperij niet de manier is waarop God ons vraagt in het leven te staan. Jezus verzette zich tegen de mensen die dachten het allemaal wel te weten of die hun schaapjes op het droge hadden. Kijk maar eens hoe hij de Farizeeën aanpakte. Toch was hij vriendelijk en zachtmoedig naar vrouwen, kinderen en mannen die door de maatschappij uitgespuwd werden. Dat betekende niet dat Jezus geen man was, of dat hij niet krachtig genoeg was. Hij bezat juist enorme kracht omdat Hij wist dat zijn identiteit geënt was in Zijn Vader.

In het Bijbelboek 2 Korinthe 12 staat een vers dat zegt:

Omdat Christus mij kracht schenkt, schep ik vreugde in mijn zwakheid… in mijn zwakheid ben ik sterk.

Dat is wat het evangelie zo bizar maakt: het vertelt ons dat de weg omhoog in het dal te vinden is. De weg naar kracht is te vinden in zwakheid. De weg naar leven is te vinden door de dood. De kracht die Jezus omschrijft, staat lijnrecht tegenover de kracht die onze cultuur bedoelt. Niemand wil graag gebroken en zwak zijn, maar soms zijn juist dat de momenten waarop God het diepst in ons hart kan werken. Wanneer God onze kracht is, kunnen we ons niet beroemen op onze eigen kracht. Dat is het hele punt.

IJzer scherpt ijzer

Het is onmogelijk om je geloof uit te leven zonder dat het aangescherpt wordt door je broeders. Je geloof droogt op wanneer je je geestelijk leven afzondert van iedereen. Toch zijn er vele mannen die worstelen met dingen en dat niet delen met anderen. Dit kan verschillende redenen hebben. Als er eerder achter je rug om geroddeld is, als er veroordeling is geweest, of je machtsmisbruik in de kerk hebt meegemaakt, dan zal dat je tegen houden om gevoelens te delen met anderen. Maar in de meeste gevallen belemmeren mannen hun geestelijke groei door te kiezen voor een leven met geheimen, omdat ze bang zijn dat er persoonlijke fouten, worstelingen of zonden aan het licht komen. En dat is juist wel de bedoeling. Als je niet optrekt met christenen om je heen, dan ga je geestelijk langzaam dood.

In de laatste paar jaar is er een band ontstaan met een vriend waarop ik kan rekenen. De insteek van onze vriendschap is dat we beide beseffen dat we niet sterk genoeg zijn om in ons eentje te volharden in het geloof. We hebben afgesproken onze ervaringen en vooral onze fouten te delen. We zijn dus open en transparant voor elkaar, en dit leidt soms tot moeizame en beschamende gesprekken. Maar we weten dat dit het beste voor ons is, omdat we het alleen niet zouden redden. Je moet jezelf de vraag stellen: is het resultaat van deze gesprekken meer waard dan de drempels van investering en schaamte die je soms over moet om zonden te belijden? Natuurlijk is dat het waard!

We stelden vast dat onze vriendschap één doel moest hebben: Gods glorie verhogen. Als ik worstel om bijvoorbeeld in de zonde van lust te vallen dan bel ik mijn vriend op en vertel hem dit. Hij doet andersom hetzelfde. Dit vraagt een kwetsbare en open houding van elkaar, ook als ik daar geen zin in heb op dat moment. Daarna bidden we samen. IJzer scherpt ijzer, en na een tijdje samen optrekken gebeurt er iets grappigs: de schaamte verdwijnt. Mannen denken dat het beschamend is om je fouten en uitglijders te delen, maar het omgekeerde is waar. Precies zoals Jezus het dus bedoelde! Het is het beste gevoel van de wereld om te weten dat je niet alleen strijdt, dat je een buddy hebt die met je optrekt.

Als je met dingen worstelt, en je vertelt het tegen niemand, dan wordt het een valstrik waar je steeds vaster in komt te zitten. Als je telkens terugvalt en dat geheim houdt, gaat het een slechte gewoonte worden. Maar als je naar iemand toe gaat en je worsteling deelt en je zonden belijdt, dan valt de schaamte weg, voel je je bevrijdt en ervaar je échte vriendschap. Ik denk dat dát ook de kern is van hoe een kerk zou moeten functioneren. Het kan gewoon tussen jou en een vriend, of tussen jou en je kerkleider. Ik heb in het verleden vaak gebruikt gemaakt van een kerkleider die ik kon vertrouwen en waar ik altijd terecht kon met mijn worstelingen.

Respect

Respect is ook zo’n mannelijke eigenschap. We kicken er zo op dat we er bijna alles voor over hebben om respect te krijgen, zelfs al moeten we er voor liegen of ons geloof of karakter verloochenen.

Toen ik 15 was wilde ik zo graag respect van klasgenoten dat ik een leugen bedacht. Ik deed aan BMX racen en vertelde iedereen dat FOX mij wilde sponsoren. Uiteindelijk kwam iedereen achter de waarheid en ik kon wel door de grond zakken. Waarom ging ik zo ver om maar een beetje respect te krijgen? Het geeft weer in hoeverre ik die bewondering en aandacht nodig had. Sinds die gebeurtenis heb ik veel geleerd over de behoefte aan aandacht en respect.

Jezus geeft ons in feite het beste voorbeeld hoe je respect kan verdienen als man: hou van anderen met alles wat je in je hebt. Of dit nu op je werk, school, gezin of kerk is, doe dat met heel je hart. Om een voorbeeld te geven: als ik t-shirt designer zou zijn, zou ik anderen liefhebben door het mooiste, beste, relevantste, hipste en meest kwalitatieve t-shirt design te maken wat op dat moment mogelijk is. Maar als ik alleen op de boodschap van de print zou letten en niet op de kwaliteit van de shirts, zou ik de liefde voor God en mensen die ik er in steek ondermijnen. Dan zou mijn woord niets waard zijn als ik zeg dat ik de beste shirts ever maak en zou ik al snel niet serieus meer genomen worden. Om het beste er uit te halen moet je er je ziel en zaligheid insteken.

Kijk maar eens hoe Jezus te werk ging: hij deed zijn best om de volle aandacht van zijn luisteraars te krijgen en stak tijd en energie in een gesprek. In alles wat hij deed kwam Zijn liefde voor mensen naar voren. Tijdens zijn leven waren er genoeg mensen die het totaal niet met Hem eens waren, maar die Hem toch respecteerden omdat ze zagen dat Hij de mensen liefhad.

Je gaat tijdens je leven genoeg mensen tegenkomen die het niet eens zijn met jouw geloof en beeld op de wereld. Maar als je die mensen werkelijk liefhebt, ze eerlijk behandelt, net een stapje harder loopt en je uiterste best doet om een goed product of dienst af te leveren, dan geef je hén respect. Het resultaat is dat velen je daarvoor zullen waarderen. Het startpunt voor het ontvangen van echte waardering is het liefhebben van anderen. Om respect te krijgen, moet je mensen behandelen zoals je zelf behandeld wil worden. Wat je voor anderen doet, moet je met de houding doen alsof je het voor God doet.

Wanneer je een bekende persoonlijkheid wordt, of dat nu in het kader van werk, kerk, kunst, muziek, schrijven, bloggen of sociaal activisme is, dan beginnen mensen je te eren voor je werk en talent. Dit is natuurlijk heel bemoedigend, maar als dit een constante stroom wordt, dan ga je hen geloven. Een gedeelte kun je nog toeschrijven aan onze cultuur-ingebakken obsessie voor idolen. Maar feit is dat we heel gevoelig zijn voor die aandacht. Voor je het weet wordt het een hongerig monster dat telkens meer wil. De grote verleiding voor iedereen die onderwerp is geweest van een groot publiek succes, is denken dat ze het 100% aan zichzelf te danken hebben. We eisen zelf de credits op, in plaats van ze aan God te geven.

Ik was jarenlang gewend om na mijn werk elke avond 4 uur lang te drummen. Ik heb ontzettend veel tijd in het oefenen gestoken. Als iemand me complimenten geeft over mijn drumwerk, dan is de verleiding groot om te denken dat ik dat allemaal zelf verdiend heb door hard te werken en er veel tijd, geld en energie in te investeren. Maar als je deze erkenning voor het feit dat je ergens heel goed in bent aan jezelf toeschrijft, moet je ook de gevolgen van deze ‘zelf-eer’ accepteren. Je identiteit put dan zijn kracht uit datgene waar je erkenning voor ontvangt. En als dat plotseling wegvalt of minder wordt, stort je identiteit ook als een kaartenhuis in elkaar. Je kunt erkenning en respect niet aan jezelf toeschrijven, maar alleen aan God. Hij is het enige wat niet zal veranderen en die jou niet in de steek zal laten. Als je God op de eerste plaats zet, zal hetgene waar je zo goed in bent en waarvoor je eer ontvangt in een ander perspectief komen te staan.

Als God mijn eerste prioriteit is, dan is al het andere een gift en ga ik inzien dat mijn werk een passie is die God in mijn hart gelegd heeft, misschien al voordat ik geboren was. Als ik alles voor m’n eigen eer zou doen, dan ga ik maar een fractie van de vreugde ervaren. Het geeft veel meer vreugde om te ervaren dat je talent een gift van God is die je kunt inzetten voor anderen, met als doel om God groot te maken. Als er één ding is wat ik geleerd heb in August Burns Red dan is dat wel het volgende: ik moet volledig gefocust zijn op God en op niets anders, want anders ren ik tevergeefs lucht achterna.

Hoogmoed

Trots of hoogmoed wordt veel besproken in de bijbel. De bekendste tekst hierover is waarschijnlijk: “Hoogmoed komt voor de val.”

Ik had een vriend die een zaakje startte wat uiteindelijk een soort piramide-spel bleek te zijn. Het werkte ongeveer zo: Hij kreeg geld van investeerders voor een niet bestaand bedrijf en betaalde hen hoge rente terug van geld dat weer kwam van nieuwe investeerders. Uiteindelijk stortte dit systeem als een kaartenhuis in elkaar omdat hij nooit genoeg investeerders kon vinden om iedereen uit te betalen. Alles aan mijn vriend leek gerechtvaardigd. Hij was een familieman en deed veel voor de kerk. Eerlijk gezegd denk ik dat de problemen begonnen op het moment dat hij zichzelf als beter en slimmer dan alle anderen ging zien. Een houding van: ik ga dit wel even fiksen, ze luizen er vast met open ogen in. Zijn hoogmoed bracht hem uiteindelijk een hoop ellende. Er was in totaal 4 miljoen dollar geïnvesteerd in deze zaak en dat was in één klap allemaal weg. Hij heeft nu allerlei procedures en rechtszaken aan z’n broek hangen. Ik heb gezien hoe trots zijn hart bewerkte en ging heersen over de waarheid. Over ‘hoogmoed komt voor de val’ gesproken…

Om het persoonlijk te maken: ik heb een voorbeeldpositie en een platform door mijn band, dankzij God. Dit kan ik goed en verkeerd gebruiken. Het beste wat ik doen kan, is bidden voor ik het podium opga, zodat ik niet meer gefocust ben om zelf de eer te ontvangen. Het vraagt echt om een nederige houding, omdat ik naar God belijd dat ik een zondaar ben, me schaar onder Zijn leiding en Hem om kracht vraag. Dat is moeilijk te combineren met trots. Maarten Luther zei: “christen zijn is belijden”. Tot inkeer komen, belijden, bezinnen. Als je dit niet met regelmaat doet, zul je er naar neigen om egoïstisch en hoogmoedig te worden. Je zult geen adviezen meer aannemen van anderen en je zult anderen behandelen alsof je zelf beter bent. Maar niemand kan op zo’n basis een goed “imperium” bouwen en daar lang de “keizer” van zijn.

De eerste stap naar nederigheid is tot de ontdekking komen hoe trots we eigenlijk zijn. Je identiteit zoeken in Christus gooit je leven op z’n kop. Een echte man heeft een aantal belangrijke kenmerken:

Hij plaatst zijn naaste op de eerste plek
Hij behandelt anderen zoals hij zelf behandeld wil worden
Hij begrijpt dat kwetsbaarheid geen zwakke eigenschap is. Gevoeligheid is niet fout. Stoer zijn is niet altijd man-zijn.

Ik ben echt benieuwd hoe onze maatschappij er uit zou zien als jij en ik op deze manier gaan leven. Het zou lachwekkend zijn, op de meest positieve manier!

Gerelateerde links: